Album 'dongvui harmony' - cuộc chơi lớn của Đen

Ngày 9/11vừa qua, Đen ra mắt album dongvui harmony với sự kết hợp giữa các bản rap hit của anh cùng dàn nhạc giao hưởng hợp xướng. 

Dẫu chưa có mặt trong bất kỳ bảng xếp hạng âm nhạc trực tuyến đình đám nào trong tuần qua nhưng chắc chắn, đây là thông tin và sản phẩm âm nhạc đáng chú ý nhất trong tuần.

Trên kênh YouTube Đen Vâu Officialvới 4.61 triệu subscribers, album dongvui harmony chắc chắn cũng tạo nhiều bất ngờ với khán giả của Đen khi nhanh chóng lọt Top thịnh hành YouTube ngay sau khi ra mắt với gần 500 nghìn lượt xem, sau hơn 2 ngày đạt mốc 1,4 triệu lượt xem. Tới thời điểm cuối ngày 14/11, dongvui harmony đạt hơn 1,9 triệu lượt xem và ở vị trí số 10 Top thịnh hành.

Bất ngờ!

Tôi tin bất cứ ai cũng sẽ có cảm giác như vậy khi đón nhận thông tin và tiếp cận album dongvui harmony. Thực ra, khi nhìn vào những sản phẩm của Đen ra mắt thời gian gần đây thấy với sự kết hợp cùng nhiều giọng ca và nhạc sĩ có tiếng, người viết cũng nhìn thấy dòng chảy hướng về nghệ thuật chính thống của nam rapper đình đám số 1 này. Đó cũng là cơ sở để người viết từng đưa ra nhận định trong một bài viết cũng ở chuyên mục Nhạc Việt ngày nay, rằng có thể sẽ có những sản phẩm mới kết hợp giữa Đen với những giọng ca thính phòng hàng đầu Việt Nam như giọng soprano Lan Anh hay giọng tenor Đăng Dương, Trọng Tấn... chẳng hạn.

Cho tới thời điểm này, điều đó vẫn chưa thành hiện thực. Nhưng những gì đang diễn ra ở album dongvui harmony còn có quy mô lớn hơn thế rất nhiều. Đen đã kết nối rap với âm nhạc giao hưởng, hợp xướng. Bối cảnh quay được thực hiện tại phòng hòa nhạc lớn nhất đất nước thuộc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Rõ ràng, đây là rapper đầu tiên của Việt Nam và có thể cả ở trên thế giới nữa, làm điều này.

Phải nói thêm, chỉ cần thoáng qua thôi, phần lớn sẽ nghĩ giữa rap và nhạc giao hưởng dường như không có mối liên quan. Một loại nhạc dành cho đường phố, dành cho tầng lớp bình dân, dành cho những thanh niên trẻ muốn bứt phá, bùng nổ những ẩn khuất trong bản thân. Trong khi thể loại âm nhạc còn lại chính là điển hình của những khuôn mẫu, chừng mực và là đỉnh cao của những đỉnh cao trong âm nhạc.

Ở góc độ khác, để thực hiện một dự án với dàn nhạc giao hưởng còn phải tính tới yếu tố tài chính. Và cũng không hề đơn giản để có thể có được một ê-kíp chuẩn mực, chính quy với các nghệ sĩ tài năng và chơi kiểu âm nhạc không phải sở trường của họ. Cho nên, ngoài tài chính còn phải chứng minh tính khả thi của dự án. Đen cùng cộng sự đã làm được, đó cũng đã là một thành công.

"Hóa giải" trong âm nhạc

Album dongvui harmony sử dụng biên chế dàn nhạc với quy mô dàn nhạc lớn có tổng số khoảng 100 người. Trong đó, dàn nhạc với biên chế hơn 50 nhạc công và dàn hợp xướng với biên chế hơn 40 thành viên, cùng với một nhạc trưởng (Đồng Quang Vinh) và một nghệ sĩ solo (Đen).

Dàn nhạc có đủ 4 bộ (dây, gỗ, đồng, gõ) của dàn nhạc giao hưởng cộng thêm 1 đàn Harp, tức là có mở rộng, và dàn hợp xướng thì có đủ 4 loại giọng cơ bản (gồm: Soprano, tenor, alto, baritone). Nhìn vào số lượng các nhạc cụ bộ gỗ và bộ đồng, có thể thấy nhà soạn nhạc đã áp dụng biên chế dàn nhạc 2 quản.

Album dongvui harmony có thời lượng là 39 phút 18 giây với tổng số 8 bài, cụ thể là: Anh đếch cần gì nhiều ngoài em, Ai muốn nghe không, Trốn tìm, Một triệu like, Mưa trên những mái tôn, Mơ, Bài này chill phết, Mang tiền về cho mẹ. Tất cả đều là những bài rap đã được Đen ra mắt trước đó, cho nên gọi thông thường thì đây là dự án cover lại những bản hit của nam rapper.

Cũng có thể coi Đen khoác áo mới cho những sản phẩm cũ. Còn nếu theo cách gọi của nhạc giao thính phòng, có thể gọi dự án này không phải một tác phẩm lớn mà bao gồm 8 tiểu phẩm. Còn nói theo cách đơn giản, dễ hiểu nhất với công chúng là hát các bài rap trên nền nhạc đệm là dàn nhạc giao hưởng có hợp xướng phụ họa.

Mở đầu album, tiếng kèn bassoon vang lên một giai điệu trữ tình, rồi tiếng cello xuất hiện. Sau những giai điệu đầu tiên do những nhạc cụ có âm hưởng trầm đảm nhiệm, album chuyển sang những nhạc cụ có âm sắc cao, vẫn là sự kết hợp hài hòa giữa nhạc cụ hơi và dây rồi toàn bộ dàn dây và hơi thể hiện. Phải tới chừng 60 giây bộ gõ mới xuất hiện, âm nhạc từ giai điệu man mác buồn chuyển dần sang trạng thái tươi vui hơn. Sau đó nét giai điệu chủ đề của tác phẩm đầu tiên mới xuất hiện, rồi dàn hợp xướng giọng nam mới cất lên câu chủ đề và lặp đi lặp lại 4 lần: "Anh đếch cần gì nhiều ngoài em", trước khi giọng hát chính xuất hiện.

Ở bài mở đầu album, toàn bộ thời gian của đoạn nhạc mở đầu là 90 giây. Sự khai thác màu sắc âm thanh nhạc cụ và tính chất âm nhạc như vậy đã tạo nên một câu nhạc mở đầu vừa cụ thể cho bài số 1, đồng thời cũng là cho toàn bộ album một cách tự nhiên, dẫn dắt người nghe vào những lời ca trong cả 8 tác phẩm.

Đây chính là cách để nhà soạn nhạc "hóa giải" cú "sốc" dàn nhạc giao hưởng chơi rap.Nó giúp người nghe nhạc giao hưởng có cảm giác quen dần khi tiếp cận ca khúc, giúp khán giả của rap không quá "sốc" khi tiếp cận âm thanh của dàn nhạc giao hưởng.

Cũng cần nhắc tới phần phối khí cho dàn nhạc giao hưởng với các tác phẩm trong album, tính ca khúc vẫn hiện hữu khá cao, trong sự hài hòa của màu sắc giao hưởng. Phần âm nhạc của dàn nhạc giao hưởng vừa gợi tính độc lập, vừa có sự kết nối với phần hát chính cũng là cảm giác mà người nghe có được. Việc tăng cường dàn hợp xướng phụ họa chính là cầu nối tạo sự gắn kết giữa hai thể loại âm nhạc tưởng chừng không có nhiều sự liên quan.

Công bằng, thưởng thức album dongvui harmony cho tôi cảm giác thú vị. Và có được điều này,không thể không nhắc tới nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng - người đã "hóa giải" những xung đột âm nhạc giữa hai thể loại âm nhạc. Và nhạc trưởng Đồng Quang Vinh cùng dàn nhạc cũng như dàn hợp xướng đã thực hiện tròn vai khi thể hiện "sở đoản" mà cứ như không.

Cuộc chơi của Đen Vâu

Có không ít lời tán thưởng về sản phẩm này từ khán giả của Đen. Cũng đã xuất hiện những ý kiến trái chiều, những băn khoăn ở đâu đó trên các trang báo, trang mạng xã hội. Có ý kiến về sự kết hợp giữa rap với giao hưởng, lại có ý kiến cho rằng phần lời rap, nhất là câu "Anh đếch cần gì nhiều ngoài em" không phù hợp để đưa vào với dàn nhạc giao hưởng.

Trên thực tế, nói và hát nói đã xuất hiện trong các vở opera từ hàng trăm năm trước, nên đưa rap kết hợp với dàn nhạc giao hưởng không phải điều gì quá đối nghịch. Trong khi, cũng từ hàng trăm năm trước, dàn nhạc giao hưởng đã truyền tải đủ các trạng thái, tính chất, màu sắc và ngôn ngữ âm nhạc. Cho nên việc kết hợp giữa âm nhạc của rap với dàn nhạc giao hưởng cũng không phải điều bất khả thi. Nếu sự kết hợp này khập khiễng hay kệch cỡm,tin chắc cả nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng và nhạc trưởng Đồng Quang Vinh những nghệ sĩ hiểu biết từ âm nhạc cổ truyền đến nhạc giao hưởng sẽ không đồng hành cùng Đen.

Ở khía cạnh lời ca, những băn khoăn không phải không có lý. Và nếu là một sản phẩm mới chủ ý viết cho sự kết hợp giữa rap với nhạc giao hưởng thì cũng nên cân nhắc việc sử dụng câu từ. Tuy nhiên, đây là một album cover những bản hit trong sự nghiệp của rapper, trong khi câu hát với ca từ đang tạo sự băn khoăn kia lại là câu chủ đạo của bài rap nổi bật của chủ nhân dự án. Như thế, việc loại bỏ là hoàn toàn không thể, trong khi thay thế ca từ cũng mất đi "bản sắc" của bài đã được "định vị" trong lòng công chúng. Cho nên, sự xuất hiện ca từ đó cũng có thể chấp nhận được trong dự án này.

Rõ ràng đây là cuộc chơi của Đen, nam rapper là người chủ động. Ngay hình ảnh các nghệ sĩ trong dàn nhạc vẫn trang phục màu đen hoặc trắng chủ đạo nhưng kiểu áo thuộc về thời trang đường phố cũng đã thể hiện điều này. Hơn nữa, Đen thực hiện dự án này chắc chắn không tham vọng sẽ "rap hóa" nhạc giao hưởng, đó là điều không tưởng. Song, nó đã thỏa mãn được mong muốn "chơi rap" trên nền nhạc giao hưởng của Đen- điều chưa ai làm được trước đó và có lẽ cả rất lâu sau này cũng thế.

Nếu nghĩ nhẹ nhàng như vậy, dự án này còn mang nhiều điều cho rap và cá nhân Đen. Nó đã tạo được sự chú ý tới toàn cộng đồng âm nhạc (từ đại chúng đến đỉnh cao), tạo một cú hích "hâm nóng" cho rap vốn đã qua giai đoạn làm mưa gió và hiện đang chững lại. Nếu coi đây là một dự án âm nhạc mang tính thể nghiệm, sẽ càng thấy nó cần thiết cho đời sống âm nhạc. Biết đâu, nhiều thể nghiệm như thế sẽ tạo cho đời sống âm nhạc tương lai một điều gì đó. Và với các luồng ý kiến, Đen nên lắng nghe, suy nghĩ nhưng đừng dừng lại, hãy cứ tiếp tục đi.