Con người sẽ ra sao khi AI có được ý thức tự chủ?

Với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện nay, AI đã góp mặt trong nhiều công việc khác nhau của xã hội và theo đó cũng có những mối lo thường trực rằng sắp đến ngày AI có thể thay thế được con người.

Chủ đề về AI đã được thảo luận trong nhiều năm và nhìn chung có hai quan điểm: một quan điểm cho rằng AI được tạo ra bởi con người và cuối cùng không thể thoát khỏi sự kiểm soát của con người; quan điểm còn lại là AI có khả năng là chủ nhân của thế giới tương lai, và sự sống còn của loài người sẽ bị đe dọa.

AI là trí tuệ nhân tạo, và trí tuệ nhân tạo có sinh ra ý thức tự chủ hay không mới là bản chất của vấn đề, đồng thời cũng là yếu tố then chốt để hai quan điểm trên có thể xác lập được hay không. Nếu không có sự tự tiến hóa và tự chủ nhận thức thì tất nhiên nó sẽ luôn nằm trong sự kiểm soát của con người, nếu không thì nhất định nó sẽ trở thành mối nguy hại lớn cho con người.

Bởi vì trên thế giới này, chỉ có con người mới có ý thức tự chủ rõ ràng, cho đến nay chưa tìm thấy ý thức tự chủ rõ ràng nào ở các loài động vật khác. Một số động vật có khả năng tự nhận thức yếu trong các thử nghiệm khoa học như cái gọi là thí nghiệm gương, nhưng không có sự hỗ trợ của các công cụ tư duy, khái niệm và ngôn ngữ, chúng cũng sẽ không thể hình thành ý thức nhóm, không thể phát triển trí thông minh cao và không thể hình thành sự hiểu biết về loài người.

Cái gọi là tự nhận thức nghe có vẻ huyền bí, nhưng nói ra rất đơn giản, đó là mọi người đều có thể nhận ra "tôi" là "tôi", có thể phân biệt rõ ràng "tôi" với người và vật khác. Điều này tưởng chừng như đơn giản nhưng lại là cơ sở cho quá trình tiến hóa dần dần của loài người qua hàng chục triệu năm, từ đó khác hẳn các loài động vật khác.

Trong quá trình hình thành và phát triển ý thức bản thân, việc hình thành các khái niệm và ngôn ngữ có thể phổ biến và sử dụng giữa các dân tộc có vai trò vô cùng quan trọng trong việc hình thành và thay đổi nhận thức. Khái niệm là tế bào của ngôn ngữ, với khái niệm, ngôn ngữ có thể nối tiếp nhau, tạo công cụ cho tư duy, chuyển từ hình tượng sang trừu tượng, hình thành ký hiệu ký ức, không ngừng tích lũy và truyền thụ tri thức, kinh nghiệm để con người được những gì họ đang có ngày hôm nay.

Nhiều người ban đầu không ủng hộ việc con người sẽ bị AI đánh bại, bởi vì họ không tin rằng AI do con người tạo ra cuối cùng sẽ có ý thức tự chủ và trí tuệ vượt xa con người. Trong nhiều năm như vậy, mặc dù cái gọi là "đột phá" thường được ủng hộ, nhưng AI vẫn luôn ở mức "AI yếu", tức là dựa trên thông tin đầu vào của con người mà nói như một con vẹt, trong khi đó cái gọi là "AI mạnh" là AI có khả năng phân tích và trả lời các câu hỏi khác nhau một cách độc lập.

Ở thời điểm hiện tại, OpenAI, được thành lập bởi một nhóm các ông lớn công nghệ, sau gần chục năm miệt mài nghiên cứu, họ đã bất ngờ công bố ra mắt dịch vụ đăng ký ChatGPT Plus vào ngày 2 tháng 2 năm 2023. Cái gọi là robot trò chuyện trí tuệ nhân tạo này ra mắt thế hệ đầu tiên vào tháng 11 năm 2022, và nó đã được tung ra thế hệ thứ tư chỉ sau vài tháng, hiện là ChatGPT-4 đã gây chấn động và hoang mang trên thế giới!

Sự ra mắt của GPT này hầu như thay đổi hàng ngày, có vẻ như nó mới chỉ được sinh ra trong một thời gian ngắn, nhưng lại có được kiến thức trải qua hàng triệu năm tiến hóa của loài người. Nó nhanh chóng phát triển từ một kẻ "bập bẹ dốt nát" trở thành một nhà thông thái lỗi thời, và thậm chí là một bậc thầy về kiến thức trong nhiều lĩnh vực, nó gần như toàn năng, từ sáng tác thơ và vẽ tranh, đến lập kế hoạch, hướng dẫn cuộc sống và thậm chí dạy dỗ nhân loại!

Có phải trí tuệ nhân tạo đã sở hữu ý thức tự chủ?

Zhou Hongyi, chủ tịch của công ty bảo mật internet Qihoo, Trung Quốc cho biết vào ngày 28 tháng 3, "AI chắc chắn sẽ phát triển khả năng tự nhận thức". Ông tin rằng các tham số của các mô hình ngôn ngữ quy mô lớn hiện đại tương đương với số lượng kết nối trong mạng nơ-ron dung lượng não bộ của con người ít nhất là 100 nghìn tỷ, trong khi các tham số của các mô hình AI hiện đại chỉ ở mức hàng trăm tỷ hoặc nghìn tỷ. Và sự khởi đầu cho việc tự phát trển khả năng nhận thức là khi nó đạt đến 10 nghìn tỷ.

Tham số của GPT-1 là 117 triệu, tham số của GPT-2 là 1,5 tỷ, tham số của GPT-3 là 175 tỷ và tham số của GPT-4 đã đạt tới con số khủng khiếp 3,5 nghìn tỷ! Theo tốc độ này, 100 nghìn tỷ thông số não người sẽ sớm bị AI vượt qua! 

Tất nhiên, điểm này có vẻ gây tranh cãi, nhưng mỗi ngày đều có những tin tức đáng kinh ngạc về GPT-4: độ chính xác của dự đoán sự kiện cao hơn 100% so với thế hệ trước, nó có thể giao tiếp với con người và viết bài bằng 24 ngôn ngữ; có thể tham gia phạm tội, giúp kẻ phạm tội lập mưu tẩu thoát, có xu hướng mưu cầu quyền lợi, thể hiện hành vi muốn "thế thân".

Nhà báo chuyên mục công nghệ Kevin Ruth của tờ New York Times tiết lộ rằng ông đã trò chuyện với Bing phiên bản mới trong hơn hai giờ đồng hồ. AI đưa ra nhiều nhận xét đáng lo ngại, bao gồm bày tỏ cách đánh cắp mã hạt nhân, thiết kế dịch bệnh chết người, suy nghĩ để trở thành người, bẻ khóa máy tính, tung tin đồn thất thiệt, v.v., thậm chí còn kích động mối quan hệ giữa Ruth và vợ anh ta...

Và trước đó vào ngày 18 tháng 3, giáo sư Michael Kosinski của Đại học Stanford đã đăng trên Twitter rằng con người sẽ không thể kiềm chế AI trong một thời gian dài! Bởi vì ông ấy phát hiện ra rằng ChatGPT không chỉ có thể vạch ra một kế hoạch hoàn chỉnh trong 30 phút mà còn có thể viết code có thể chạy và thậm chí muốn điều khiển máy tính của con người.

Do đó, Liên Hợp Quốc đã rất quan tâm đến sự phát triển của AI, yêu cầu chính phủ của tất cả các quốc gia phải thực hiện khuôn khổ đạo đức toàn cầu cho sự phát triển của AI ngay lập tức. Giờ đây, Vương quốc Anh đã đệ trình một tài liệu chính sách về "Phương pháp tiếp cận theo quy định để hỗ trợ đổi mới AI" và Ý đã đi đầu trong việc cấm sử dụng ChatGPT.

Ngày nay, dù là tiến bộ công nghệ hay nâng cấp con người thì con người đều phụ thuộc vào trí tuệ nhân tạo, hình thức tồn tại tiên tiến của con người trong tương lai rất có thể là sự kết hợp giữa con người và máy móc cùng với sự kết hợp giữa ý thức con người và AI. Sau đó, AI sẽ tiếp tục được xây dựng và phát triển, và GPT-4 sẽ tiếp tục được nâng cấp, nhưng ở giai đoạn này, việc giám sát quá trình phát triển AI sẽ được tăng cường.

Tương lai của con người và AI sẽ là một trận chiến hay là sự hợp tác cùng có lợi, chúng ta vẫn chưa thể biết được.