Cuộc đời sau ống kính: Ngày mùa 1/4 thế kỷ trước

An Kim Hải là cái tên không xa lạ với những người thuộc thế hệ 7x ở Hải Phòng. Đó là tên hệ thống kênh tưới tiêu nối từ huyện Kim Thành của tỉnh Hải Dương và đi qua các huyện An Dương, Hải An của Hải Phòng và vì thế có tên An Kim Hải.

Bức ảnh đầu có 4 chị nông dân đang kĩu kịt gánh lúa về nhà. Đó là những phụ nữ ở xã Đông Hải, huyện An Hải, nay là phường Đông Hải 2, quận Hải An, Hải Phòng đang thu hoạch vụ chiêm. Ở góc ảnh còn ngày tháng mà chiếc máy Canon EOS5 của tôi in vào film, đó là ngày 25/5/1997, tức 26 năm về trước.

Họ không biết đã bị "nhiếp ảnh gia" là tôi đứng bên kia mương bắt đứng trong nhiều khuôn hình. Nơi họ soi bóng chính là mương (người dân quen gọi là mương) An Kim Hải, đoạn chuẩn bị chảy ra bãi Đình Vũ, nay là một khu công nghiệp lớn.

Vào cuối những năm 1970, mỗi mùa Hè,tôi thường đi bộ ven bờ mương này để ra bãi Đình Vũ bắt cua, cáy. Mương An Kim Hải khi đó nước trong vời vợi và rất nhiều trai, hến, cá dói, cá ngão. Gần đến bãi Đình Vũ, nước mương mới nhiễm mặn và đôi bờ trở thành thiên đường của hàng vạn con còng đỏ. Hai bên mương là đồng lúa và vào mùa gặt thì người ta phải gánh lúa về nhà để đập lấy thóc chứ không gặt máy và chở thóc về nhà như bây giờ.

Rất nhiều người trẻ ở Hải Phòng nay không biết An Kim Hải là gì. Nhiều đoạn của con mương  này đã được phủ bê tông để làm đường ô tô bên trên. May sao, trung tuần tháng 6/2023, khi tôi trở lại nơi 26 năm trước đã chụp bốn chị gánh lúa thì đoạn mương ấy vẫn còn lộ thiên, dù nước mương bây giờ đã ô nhiễm và đen như hắc ín. Bên kia mương, đã không còn những ngôi nhà cấp 4 xây từ những năm 1970 - 1980 mà đã thấy mọc lên những ngôi nhà kiểu biệt thự bên cạnh những căn nhà ống bởi người dân đã phân lô, bán nền.

Một chút buồn khi trở lại chốn cũ, nhưng biết làm sao?