Diễn đàn văn hóa: "Báo động đỏ" từ cà phê đường tàu

Câu chuyện "cà phê đường tàu" bỗng dưng lại được xới lên trong những ngày qua.

Tất cả bắt nguồn từ một clip xuất hiện vào tuần trước, ghi lại hình ảnh tại "phố cà phê đường tàu" Hà Nội. Ở đó, người xem cùng… thót tim trước cảnh một nữ du khách nước ngoài liều lĩnh lao ra giữa đường ray tạo dáng khi tàu hỏa đang băng băng lao tới. May mắn, trong tích tắc, một người đàn ông (sau này được xác định là chủ quán) kịp lao ra, đẩy cô vào vệ đường.

Tất nhiên, những gì được ghi lại trong clip là vi phạm quy định hiện hành - khi mà việc kinh doanh cà phê cũng như chụp ảnh check-in tại khu vực này đang bị cấm. Và cũng rất nhanh, chủ quán cà phê trong câu chuyện đã bị xử phạt hành chính, với mức phạt 7,5 triệu đồng.

Đáng nói, từ vụ việc ấy, như những khảo sát tiếp theo của báo giới và cư dân mạng, cộng đồng được biết rằng phố cà phê đường tàu vẫn đang hoạt động bất chấp quy định hiện có, trong sự háo hức và tò mò của không ít du khách muốn  trải nghiệm không gian này.

Và, để có thể "lọt" qua các chốt chặn, họ được dặn cách "nói tránh" là người nhà của những hộ dân tại đây, thậm chí là được chủ quán ra tận nơi, giúp luồn qua ngõ ngách.

          ***

"Cà phê đường tàu" là một câu chuyện dài và "dùng dằng" trong khoảng 8 năm qua tại Hà Nội. Nói "dùng dằng" bởi bản thân nó mang theo sự mâu thuẫn: Một mặt, những quán cà phê mọc sát đường tàu (tại đoạn phố từ Lê Duẩn tới Phùng Hưng) thu hút nhiều khách du lịch, thậm chí được một số tạp chí du lịch quốc tế coi là địa chỉ khám phá độc đáo của Hà Nội. Nhưng mặt khác, hoạt động này đang đi ngược lại những quy định của pháp luật về hành lang an toàn giao thông đường sắt.

Để rồi, dù rất nhiều lần dẹp bỏ, cà phê đường tàu vẫn tiếp tục mọc lên, trong khi có những ý kiến vẫn tỏ ra tiếc nuối với một điểm đến hấp dẫn và mang màu sắc riêng của Hà Nội.

Riêng với quan điểm của người viết, câu chuyện của nữ du khách trong vụ việc vừa qua một lần nữa lại là lời cảnh báo về sự an toàn tại không gian này - sau tai nạn từng xảy ra năm 2022, khi một du khách Hàn Quốc bị tàu hất văng vào tường nhưng may mắn thoát chết.

May mắn không thể lặp lại mãi. Điều ấy là hiển nhiên, giống như một thực tế mà nhiều người muốn bỏ qua: Việc tuân thủ pháp luật, cũng như đảm bảo tính mạng cho mỗi cá nhân, cần được đặt lên trên bất cứ lý do nào.

Hãy thẳng thắn: Cà phê đường tàu cần được dừng hoạt động. Còn lại, sự tiếc nuối với những hiệu ứng mà nó mang về nên được coi là kinh nghiệm cần thiết, để chúng ta chủ động khảo sát, tìm hiểu và thiết lập những không gian văn hóa khác, với việc tận dụng những kiến trúc lưu giữ lịch sử và ký ức của thành phố.