(Thethaovanhoa.vn) - Hồ Gươm lại sắp có tàu điện. Đó không phải là chuyến tàu điện ngầm (metro) trị giá cả tỷ USD, đang được thiết kế một trạm dừng tại Hồ Gươm. Tàu điện ở đây chính là tàu điện "xịn", trong ký ức của những người Hà Nội từ 40 tuổi trở lên, với tiếng chuông leng keng, tốc độ chậm rì rì và những đường ray kéo dài trên mặt đất.
Những toa tàu ấy dự kiến được tái sinh dưới dạng mô hình, đặt tại quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục. Số toa chưa được xác định, nhưng chắc chắn, đoàn tàu điện ấy sẽ có thể được kết hợp làm phòng trưng bày, quán cà phê, kèm theo đó là những thông tin thuyết minh để du khách có thể nhớ về những tuyến tàu điện từng có trong quá khứ.
Ý tưởng này nằm trong đồ án cải tạo chỉnh trang không gian quanh Hồ Gươm, đang được thành phố Hà Nội trưng bày để lấy ý kiến người dân Thủ đô.
Thực chất, từ đầu năm 2017, mô hình tàu điện này cũng đã xuất hiện trong một bản đồ án tương tự (và cũng được trưng bày lấy ý kiến). Cũng sẽ phải mất một quãng thời gian nhất định để những toa tàu điện này xuất hiện lại ở Hồ Gươm, nếu được đồng thuận. Nhưng, sự “tái sinh” ấy chắc chắn sẽ là một cột mốc đáng nhớ với không gian này, ở góc độ cảnh quan.
Nhìn lại, đầu thế kỷ trước, (ngày 13/9/1900), chuyến tàu điện đầu tiên của Hà Nội được cho chạy thử trên trục đường Bờ Hồ - Thụy Khuê. Những năm sau đó, các tuyến tàu liên tục được xây thêm, từ ga Trung tâm ở Hồ Gươm tỏa ra 6 nhánh về các cửa ngõ Yên Phụ, chợ Bưởi, Cầu Giấy, Hà Đông, chợ Mơ và Vọng. Cứ vậy, mãi đến thập niên 1990, những tuyến xe ấy mới ngừng hoạt động, trong khi các đường ray nổi được bóc dỡ dần.
Như vậy, nếu nhìn sang tuyến metro đang được quy hoạch tại Hồ Gươm, chúng ta sẽ có một so sánh thú vị: từ nhà ga mới, theo lối lên xuống mở ra ở gần tượng đài Cảm tử, du khách sẽ chỉ mất thêm vài bước chân để gặp lại mô hình “tiền bối” của metro: loại tàu điện cổ, từng xuất hiện ở đây hơn trăm năm trước.
Và khi tái sinh ở thế kỷ sau, dù không còn... chạy được, những toa tàu điện ấy lại mang theo một chức năng mới mà dòng chảy thời gian dành cho nó: đưa người ta về với ký ức.
Mà Hồ Gươm vốn là không gian đặc thù của lịch sử và ký ức. Cũng vì đặc trưng ấy, kể từ khi tàu điện - một biểu tượng của Hà Nội cũ - ngừng hoạt động ở Hồ Gươm, khá nhiều thiết kế khác từng xuất hiện, hoặc được đề nghị xuất hiện tại đây nhưng không dễ được dư luận đồng tình. Đó là chiếc đồng hồ "đếm ngược" nhân Đại lễ ngàn năm, là một chiếc đồng hồ khác - đồng hồ hoa Thụy Sĩ – là những đề xuất dựng tượng Rùa vàng, hay "đại lộ danh vọng" gần hồ.
Nhưng với trường hợp của những toa tàu điện, có thể câu chuyện sẽ nhận được sự đồng thuận cao hơn, khi một phần ký ức từng có của Hồ Gươm lại được đánh thức và nối dài sang cuộc sống còn lại.
Chúng ta hãy thử chờ!
Khi Hồ Gươm chờ… tàu điện
Tất nhiên, đó không phải là những chuyến tàu điện từ thời Pháp, đã từng bị dỡ bỏ tại Hồ Gươm từ thập niên 1990, cho dù thực tế, trong tương lai, một mô hình tàu điện này (kết hợp với quán cà phê) cũng đang được nghiên cứu dựng lại ở Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục để phục vụ những người hoài cổ.
Cúc Đường
Tags