Giáo sư tâm lý học tội phạm: ‘3 năm sinh nhật nhất định phải tổ chức cho con bởi sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc đời chúng sau này’

Giáo sư Lý Mai Cẩn - người nghiên cứu tâm lý học tội phạm và tâm lý học vị thành niên, cho biết: 3 năm sinh nhật này đóng vai trò cực kỳ lớn tới sự phát triển và tương lai sau này của con.

Vậy 3 năm sinh nhật này là năm nào? Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau nói về chủ đề này.

1. Sinh nhật lần thứ 14

Giáo sư Lý Mai Cẩn cho rằng 14 tuổi là một thời điểm quan trọng trong sự phát triển của thanh thiếu niên. Nói theo pháp luật, 14 tuổi có nghĩa là đứa trẻ đã phải bắt đầu chịu một số trách nhiệm pháp lý nhất định. 

Luật quy định rằng những người 14 tuổi, nếu phạm tội nghiêm trọng, chẳng hạn như cố ý giết người, cố ý gây thương tích nghiêm trọng cho người khác hoặc tử vong, sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Do đó, ở độ tuổi này, cha mẹ phải nói với con cái của họ rằng, trước tuổi 14, có một số điều mà cha mẹ có thể giúp bạn gánh vác, nhưng sau tuổi 14, thì chính con phải chịu tránh nhiệm với những gì mình làm ra. Vi phạm pháp luật có thể hủy hoại cuộc sống của con và cả người khác. 

Cha mẹ của Tân là giáo viên, từ nhỏ Tân đã rất áp lực về việc học hành. Năm nào cậu ấy cũng chăm chỉ học tập, giữ vững vị trí đứng nhì lớp. Tuy nhiên, đối với một người đã sống trong một môi trường khắc nghiệt từ nhỏ như Tân, không hài lòng với kết quả đó, vì mục tiêu của cậu là trở thành người đứng đầu. 

Thế nhưng, trên đời không có chuyện gì có thể một bước lên mây, dưới áp lực cao, tâm lý của Tân dần dần bị bóp méo, cậu bắt đầu căm ghét bạn đứng đầu lớp, là Mã. Cậu nghĩ nếu Mã biến mất khỏi cuộc đời thì hay biết mấy. 

Vì vậy, vào ngày 5 tháng 6 năm 2018, Tân đã đâm Mã bằng một con dao. Trúng 13 vết đâm liên tiếp của Tân, Mã tử vong ngay tại chỗ. Xét về tuổi tác, Tân thuộc loại thanh thiếu niên trên 14 tuổi và dưới 16 tuổi, nên phải chịu trách nhiệm hình sự cho tội cố ý giết người. 

Từ vụ việc thương tâm đó, tương lai của Tân đã hoàn toàn bị hủy hoại, cả hai gia đình đều chịu mất mát. Nếu cha mẹ của Tân có thể kịp thời nhận ra các vấn đề tâm lý của cậu, nhanh chóng phổ cập kiến thức pháp lý cho cậu, thì họ có thể đã cứu được cuộc đời của hai người trẻ rồi. 

2. Sinh nhật lần thứ 16

Giáo sư Lý cho biết sinh nhật lần thứ 16 cũng quan trọng không kém. Theo quan điểm pháp luật, trách nhiệm của thanh thiếu niên trên 16 tuổi khác với trách nhiệm của thanh thiếu niên ở tuổi 14. 

Luật pháp quy định rằng trẻ vị thành niên trên 16 tuổi và dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự nếu phạm tội. Trẻ vị thành niên trên 16 tuổi có trách nhiệm pháp lý nhiều hơn trẻ 14 tuổi. 

Tuy nhiên, hình phạt tử hình vẫn không được áp dụng đối với người trên 14 tuổi và dưới 16 tuổi, cũng như đối với người chưa thành niên trên 16 tuổi. Hình phạt đối với độ tuổi này cũng sẽ được cân nhắc giảm nhẹ, nhưng không có nghĩa nó là một cái cớ cho phép trẻ em phạm tội. 

3. Sinh nhật lần thứ 18

18 tuổi là khi một trẻ vị thành niên bước sang tuổi trưởng thành. Luật pháp quy định rằng công dân trên 18 tuổi đã là người lớn, nếu phạm tội, họ sẽ phải hoàn toàn chịu xử phạt theo pháp luật. Nói cách khác, từ quan điểm pháp lý, những người trưởng thành đã đến tuổi 18 có thể độc lập chịu trách nhiệm pháp lý. 

Cách giáo dục ở phương tây và phương đông rất khác nhau. Trẻ em phương tây độc lập rất sớm, còn trẻ em phương đông thường bị cha mẹ nuông chiều, chăm bẵm rất lâu, thậm chí có người đến năm 18 tuổi vẫn còn mang tâm lý của một đứa trẻ chờ cha mẹ ra quyết định giúp mình, đưa đón, bảo vệ… Cách giáo dục này gây ra rất nhiều rắc rối về sau, thậm chí xây dựng cho con một nhân cách méo mó, không có tinh thần trách nhiệm. 

Ở Trung Quốc từng có một tin tức như thế này. Vào ngày 7 tháng 10 năm 2020, một cậu trai đi du lịch trên đảo Vi Châu, Quảng Tây, khi nhìn thấy phong cảnh trang trí của địa điểm du lịch, cậu ta đã dừng lại và không ngừng đạp vào phong cảnh đó, cho đến như tất cả đổ nát thì cậu mới rời đi. Sau khi đoạn video được đăng tải lên mạng, mẹ cậu đã lên tiếng bảo vệ, nói rằng cậu cũng chỉ là một đứa trẻ mà thôi. 

Thật trùng hợp, khi đó cũng có tin, một chàng trai 23 tuổi ở Quý Dương, Trung Quốc đã phá hủy khóa vân tay trong thang máy cộng đồng, còn ném nó từ tầng 26 xuống đất. Đó không chỉ là tội làm hỏng tài sản công cộng, mà còn phạm cả tội vứt đồ vật từ trên cao xuống đất. 

Nhưng điều đáng lên án hơn cả, chính là những người cha người mẹ đứng đằng sau những "đứa trẻ lớn xác" này. Những người đó đều bao biện rằng con họ chỉ là trẻ con mà thôi, nên từ chối bồi thường tiền. 

Do đó, cha mẹ phải cung cấp cho con cái kiến thức khoa học và pháp lý phù hợp với độ tuổi của con, để con có đủ hiểu biết và phát triển thành một người thật sự trưởng thành với tính cách lành mạnh. Việc tổ chức sinh nhật lần thứ 18 cho con cũng là dịp cha mẹ đánh dấu cột mốc trưởng thành của con, đồng thời chia sẻ, phổ cập cho con những kiến thức quan trọng. Giúp con nhận thức sâu sắc trách nhiệm mà con phải gánh khi trở thành một người lớn thực thụ. 

Ngoài ra, cha mẹ cũng nên chú ý đến các vấn đề tâm lý của trẻ và hiểu được đặc điểm tâm lý của trẻ ở mọi lứa tuổi.