Góc nhìn 365: 'Dòng chảy' sách Tết

Một thông tin vừa được công ty sách Đông A chia sẻ: Toàn bộ 2024 bản "sách Tết Giáp Thìn 2024" do đơn vị này phối hợp cùng NXB Văn học ấn hành đã được bán hết trên thị trường, chỉ sau một thời gian ngắn ra mắt.

Thực tế, vài năm gần đây, những ấn bản sách Tết của Đông A với lượng in tương ứng với số năm (2023 bản, 2022 bản...) cũng thường được thị trường đón nhận theo cách này. Trong đó, có không ít trường hợp được người mua đặt sẵn từ trước khi xuất bản.

Phần nào, những chỉ số ấy cho thấy vị trí riêng của một dòng ấn phẩm đang xuất hiện vào dịp giáp Tết những năm qua: sách Tết.

Những ấn phẩm sách Tết từng xuất hiện rải rác tại Việt Nam trong khoảng 30 năm kể từ cuối thập niên 1920. Để rồi, sau hơn 6 thập kỷ vắng bóng, kể từ năm 2019, Công ty Đông A lần đầu tiên quay lại với dòng ấn phẩm này.

Như chia sẻ của bà Trần Hoài Thu, trưởng ban biên tập sách Đông A, phía thực hiện Sách Tết đặt kì vọng ấn phẩm này có thể giúp các bạn trẻ hiểu thêm về một số phong tục, lề lối đón Tết xưa đang dần bị mai một theo thời gian, cũng như giúp các các bậc cao niên hoài niệm về một thời quá khứ đã xa. Rộng hơn, sách Tết sẽ góp phần lưu giữ những trải nghiệm đón Tết của người Việt Nam hiện đại để truyền lại cho những thế hệ tiếp nối".

Ra mắt thành công, ấn phẩm của Đông A lập tức mở ra trào lưu "phục hưng" sách Tết trên thị trường xuất bản. Để rồi trong 5 năm qua, trung bình, vào mỗi cái Tết, có cần chục ấn phẩm thuộc dạng này được các đơn vị xuất bản phát hành vào cuối năm.

Tất nhiên, nội dung bao trùm của mỗi cuốn sách này luôn là... Tết, dù được tiếp cận ở nhiều góc độ khác nhau: Tết cho trẻ em, Tết của ký ức, Tết trong sử liệu, trong những sáng tác mới hay cả từ những tác phẩm "một thời vang bóng"...

***

Bản thân sự ra đời của nhiều đầu sách Tết vào dịp cuối năm đã cho thấy sức hút của loại ấn phẩm này. Nhưng tất yếu, ở hướng ngược lại, vấn đề chất lượng và sự sàng lọc theo thời gian của độc giả cũng được đặt ra. Thực tế, cũng đã có nhiều đơn vị xuất bản chỉ làm sách Tết được một năm rồi không thể tiếp tục tham gia cuộc chơi.

Như nhận xét của anh Nguyễn Tuấn Bình, chủ nhân kênh phát hành sách Bình Bán Book, những ấn phẩm sách Tết trong thời gian qua đều gặp nhau ở một công thức chung: Tạo ra sản phẩm định kỳ mang tựa sách ổn định, kích cỡ và thiết kế không đổi trong nhiều năm, khơi gợi cho độc giả cảm giác "đến hẹn lại lên". Rồi, nội dung sách luôn gắn với những cây viết nổi bật, viết về các nội dung đặc thù như lịch sử Tết, lễ hội Tết, tản văn, truyện ngắn, thơ ca kỷ niệm mùa Xuân, ngày đoàn viên, chuyện sum họp gia đình.

Về hình thức bìa, những cuốn sách này luôn thống nhất tông rực rỡ sắc màu tràn ngập không khí Xuân. Phần minh họa sách cũng thu hút các họa sĩ tài danh, mang lại cho ấn phẩm giá trị đẹp và lâu dài khiến người đọc muốn lưu giữ như "giữ lại một năm đã qua".

"Sách Tết chỉ bán tốt 1 tới 2 tháng trước Tết, do vậy tính cạnh tranh đào thải rất cao. Những đơn vị chưa thành công trong dòng sách này thường không tạo ra một kịch bản nội dung đủ để làm sách dài hơi, nghĩa là không đủ nội dung trường kỳ để năm nào cũng ra sách" - Bình chia sẻ với người viết - "Hoặc, họ không xác định rõ tiêu chí nội dung, khiến sách toàn là chữ, thiếu phong vị ấm cúng của dịp Xuân về…"

Dòng chảy nào cũng vậy, đều cần thêm thời gian để có thể hoàn thiện và định hình. Sách Tết đã xuất hiện và cần thêm nỗ lực của người trong cuộc để đặt ra hy vọng vào một sự dịch chuyển trong tương lai. Khi ấy, một cuốn sách Tết rực rỡ, trau chuốt và mang giá trị cả vật chất lẫn tinh thần sẽ luôn có chỗ đứng cùng những món quà ngày Tết.