Hàn Ngọc Bích, tác giả "Đưa cơm cho mẹ đi cày" qua đời: Mãi "bay trong đêm pháo hoa"

1. Ca khúc “Em bay trong đêm pháo hoa” của nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích năm nay tròn 40 tuổi. Ông kể lại sáng tác bài hát này: “Tối 15/5/1975 vợ chồng mình bế con trai đầu lòng mới một tuổi nô nức đi xem bắn pháo hoa cùng nhân dân Thủ đô. Hôm đó đông vui lắm. Đó là đêm cả dân tộc ăn mừng chiến thắng”. 

Ông công kênh con trai trên vai để nhìn pháo hoa đang bùng nở rạng rỡ. Ông ngước lên bầu trời pháo hoa thật lộng lẫy. “Hoa lưng trời và hoa trong ánh mắt” đó chính là hoa trong những giọt nước mắt của ông, của rất nhiều người. 

Mỗi lần chùm pháo hoa bay lên bùng nổ trên bầu trời trong tiếng reo vang trời của mọi người, cậu con trai trên vai ông lại nhún lên như muốn bay. Ngay sau khi về nhà đọn dẹp đưa con đi nghỉ, ông che ngọn đèn trên bàn làm việc để ghi lại những nốt nhạc đang đầy ắp xúc động lên trang giấy chép nhạc, ông trăn trở từng ca từ, từng nốt nhạc. 

Rồi sáng hôm sau, ông và vợ phải đưa con trai về nhà ngoại ở huyện Thanh Trì để vợ ông đi dạy học, rồi dắt xe đạp quay về Hà Nội. Trên đường về, vẫn còn day dứt trong lòng về bài hát đêm qua viết chưa xong, ông tạt vào dưới gốc cây bên sông Tô Lịch viết phần còn lại của bài hát. Về nhà khớp lại với những gì đã viết đêm qua.

Bài hát của ông có 24 khuông nhạc, nhưng nó nói đúng khung cảnh sôi động, nói đúng tâm hồn Việt Nam chiến thắng. Bài hát “Em bay trong đêm pháo hoa” sau đó được thu và phát sóng lần đầu trên Đài Tiếng nói Việt Nam, và được phổ biến rộng rãi trên cả nước. 

“Bay lên nào, em bay lên nào 

Cả đất trời cùng em bay như trong mơ...”

2. Sức sống của bài hát lan tỏa, hai mươi năm sau trong bài trên báo Thiếu niên Tiền phong 30/4/1995  nhạc sĩ Hoàng Vân (là người giới thiệu Hàn ngọc Bích vào Hội Nhạc Sĩ Việt Nam) đã viết  bằng những dòng trân trọng: “Tác giả Hàn Ngọc Bích của ca khúc “Em bay trong đêm pháo hoa” mang một thứ âm nhạc trùng trùng điệp điệp đến trong không khí tưng bừng của cả nước”.

Trong luận văn tốt nghiệp đại học hệ Lý luận Nhạc Viện Hà Nội “Tìm hiểu về những sáng tác qua tuyển chọn ca khúc của nhạc sĩ Hàn Ngọc Bích”, Hoàng Thị Ninh đã viết “Em bay trong đêm pháo hoa” viết ở giọng sol trưởng, cấu trúc theo hình thức hai đoạn đơn, tác phẩm này trở thành một trong những bài hát thiếu nhi thành công nhất trong những ngày tháng lịch sử của đất nước.

Không ít nhạc sĩ chỉ mong trong đời mình có được một ca khúc được khán giả nhớ, và hát. Vậy nhưng Hàn Ngọc Bích có tới 4 ca khúc: Tiếng chim trong vườn Bác, Em bay trong đêm pháo hoa, Tre ngà bên lăng Bác và Đưa cơm cho mẹ đi cày được bình chọn trong 50 bài hát hay nhất thế kỷ XX (cuộc bình chọn do báo Thiếu niên Tiền phong, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Ban Khoa giáo - Đài Truyền hình Việt Nam, Ban Âm nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam tổ chức 1999-2000, chỉ có 3 nhạc sĩ được bình chọn đến 4 bài hai nhạc sĩ kia là Phong Nhã và Phạm Tuyên). Hàng chục ca khúc của ông dành những giải thưởng cao trong các cuộc thi sáng tác. 

Những ca khúc của Hàn Ngọc Bích vẫn được nhớ, được các em nhỏ và cả người lớn hát. Đó là một niềm hạnh phúc vô bờ đối với người sáng tạo. 

Đúng như ông tâm sự của tác giả: "Giải thưởng lớn nhất, vinh hạnh nhất đối với tôi là sáng tác của mình đã được nhiều người thuộc, hát, và tồn tại trong tâm hồn của họ".