Peter Thiel, người đồng sáng lập PayPal đã biến tài khoản hưu trí cá nhân của Mỹ trở thành một "nơi trú ấn" thuế an toàn nhằm mục đích kiếm tiền.
Peter Andreas Thiel (SN 1967) được biết đến là tỷ phú doanh nhân người Mỹ gốc Đức và là nhà sáng lập PayPal, một thời gian sau khi thành lập nó đã được startup X.com của Elon Musk mua lại, trước khi bán cho eBay với giá 1,5 tỷ USD vào năm 2002 và trở thành công ty dẫn đầu trong lĩnh vực thanh toán trực tuyến đến tận ngày nay.
Năm 2004, Thiel và Alexander Karp đồng sáng lập Palantir, dựa trên ý tưởng của Thiel là sử dụng phần mềm phát hiện gian lận trong ngành tài chính để phát hiện hoạt động khủng bố. Theo trang web của công ty, Palantir có thể sàng lọc ảnh, video và các dữ liệu khác để theo dõi hoạt động tội phạm.
Tỷ phú Peter Andreas Thiel. (Ảnh: Founders Fund)
Ngoài ra, Thiel cũng trở thành nhà đầu tư bên ngoài đầu tiên của Facebook. Ông đã đầu tư 500.000 USD cho khoảng 10% cổ phần của công ty và tham gia hội đồng quản trị.
Năm 2012, Facebook chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO), đồng thời ông đã bán lại số cổ phần đó với giá 395,8 triệu USD của mình (đến thời điểm hiện tại thì số cổ phần đó tương đương 100 tỷ USD) và ông đã thu về khoảng 1 tỷ USD từ việc bán cổ phiếu của mình.
Ngay sau khi gia nhập hội đồng quản trị của Facebook, Thiel cũng thành lập công ty đầu tư mạo hiểm của mình với tên gọi Founders Fund. Đây cũng là công ty làm nên tên tuổi của Peter Thiel. Founders Fund đã đầu tư vào rất nhiều startup, nổi bật trong số này có thể kể đến SpaceX và Airbnb.
Bên cạnh đó, Thiel vẫn tiếp tục với vai trò nhà đầu tư thiên thần cho hàng chục công ty khởi nghiệp, bao gồm cả LinkedIn, Yammer và Yelp. Tiếp đó, Thiel mở hai công ty đầu tư mạo hiểm khác là Valar Ventures, tập trung vào các khoản đầu tư ở New Zealand và Mithril Capital, hỗ trợ vốn cho các startup đã vượt qua giai đoạn khởi động.
Vào mùa thu năm 2020, các công bố đã đưa ra ước tính giá trị tài sản ròng cá nhân của Thiel vào khoảng 5 tỷ USD. Không chỉ vậy, một số người biết Thiel nhận định rằng giá trị tài sản ròng thực tế của ông ta thậm chí có thể vượt mức 10 tỷ USD.
Điều đó một phần là do Thiel đã âm thầm tích lũy cổ phần trong một số công ty tư nhân có định giá cực cao, bao gồm cả công ty khởi nghiệp thanh toán trực tuyến Stripe. Tuy nhiên, đó cũng là do Thiel đang che chắn một phần lớn tài sản đầu tư của mình khỏi các loại thuế.
Lợi dụng lỗ hổng trong hệ thống hưu trí Mỹ để tiến hành chiêu trò trốn thuế "hợp pháp hóa"
Tất cả được khởi nguồn từ cuộc điều tra của tạp chí ProPublica. Được biết, theo cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế IRS Mỹ tiết lộ, trong 20 năm qua, Thiel đã lặng lẽ biến Roth IRA - một tài khoản hưu trí cá nhân (Individual Retirement Account - IRA) của công dân Mỹ được miễn thuế lãi vốn khi đạt một số điều kiện nhất định, trong đó là độ tuổi 59. Loại IRA này được đặt tên theo thượng nghị sĩ William Roth, người đã đề xuất ra nó.
Kế hoạch hưu trí Roth IRA có hiệu lực từ năm 1998 và luôn có hạn chế về việc nạp tiền vào tài khoản. Từ năm 1998 đến 2001 chỉ được nạp 2000 USD/năm, hiện nay thì giới hạn tăng lên 6000 USD (7000 USD đối với người trên 50 tuổi).
Peter Thiel đã lợi dụng việc mình biết cách đếm tiền và tìm hiểu về luật pháp, nhờ đó mà ông hoàn toàn hợp pháp hóa việc trốn được thuế của 5 tỷ USD. Peter biết rằng Roth IRA cho phép không chỉ giao dịch chứng khoán trên phần chính thống của sàn giao dịch mà còn thực hiện các giao dịch trên phần chưa niêm yết (Over The Counter - OTC).
Nếu mỗi người trong số 2,3 triệu người ở Houston, Texas, gửi 2.000 USD vào ngân hàng ngày nay, thì số tài khoản đó vẫn không bằng số tiền mà Thiel có trong Roth IRA của mình.
Bên cạnh là một nhà đầu tư mát tay, Peter Thiel còn là tác giả của cuốn sách nổi tiếng Zero to One (từ 0 tới 1) được nhiều người khởi nghiệp đón đọc. (Ảnh: Hipertexual)
Hơn nữa, miễn là Thiel chờ đợi để rút tiền của mình cho đến tháng 4/2027, khi ông đón sinh nhật lần thứ 60, thì vị tỷ phú này sẽ không bao giờ phải trả một xu thuế cho số tiền tỷ đó.
ProPublica đã thu được một kho dữ liệu khai thuế của IRS về hàng ngàn người giàu có nhất của đất nước, trong hơn 15 năm. Dữ liệu này lần đầu tiên cung cấp một cái nhìn bên trong về cuộc sống tài chính của những người Mỹ giàu nhất, những người có tài sản kếch xù đưa họ vào số những cá nhân giàu có nhất trong lịch sử.
Điều mà thông tin bí mật này tiết lộ là trong khi hầu hết người Mỹ bắt buộc phải đóng thuế một cách nghiêm túc để những khoản này sẽ tài trợ cho các chương trình quân sự, đường cao tốc và mạng lưới an toàn, thì những công dân giàu nhất của nước Mỹ đang tìm cách lách hệ thống nộp thuế cá nhân. Một trong những điều đáng ngạc nhiên nhất của những kỹ thuật này liên quan đến Roth IRA.
Cố Thượng nghị sĩ William Roth Jr., một đảng viên Cộng hòa Delaware, đã thông qua luật thành lập Roth IRA vào năm 1997, để cho phép những người Mỹ thuộc tầng lớp trung lưu có thể tích trữ tiền, miễn thuế nhằm mục đích nghỉ hưu.
Tuy nhiên, chính quyền Clinton không muốn giảm khoản thuế béo bở này cho những người giàu có, những người có khả năng tiết kiệm, vì vậy họ đã chặn những người Mỹ kiếm được hơn 110.000 USD/người và 160.000 USD cho một cặp vợ chồng mỗi năm từ việc sử dụng chúng và giới hạn các khoản đóng góp hàng năm vào thời điểm đó là 2.000 USD .
Tuy nhiên, ngay từ đầu, một số ít doanh nhân, như Thiel, đã tuân theo các quy tắc: Mở Roth với 2.000 USD trở xuống. Nhận một thỏa thuận hấp dẫn để mua cổ phần của một công ty khởi nghiệp có cơ hội tốt để một ngày nào đó sẽ bùng nổ về giá trị. Chỉ trả một phần nhỏ cho mỗi cổ phiếu tương đương với một mức giá đủ thấp để mua số lượng lớn cổ phiếu.
Giữ an toàn cho mức tài khoản đến 59 tuổi, ưu tiên đầu tư vào các công ty có chính sách lương khiêm tốn
ProPublica biết được rằng tháng 1/1999 Peter 32 tuổi đã mở tài khoản Roth IRA thông qua nhà môi giới Pensco Pension Services, và mua trên phần OTC 1,7 triệu cổ phiếu của PayPal với giá 0.001 USD cho 1 cổ phiếu và tổng là 1700 USD.
Ngoài ra, tạp chí ProPublica cho biết để không phải trả số tiền thuế khổng lồ đó, Thiel phải đáp ứng điều kiện rằng miễn là IRA không bị ảnh hưởng cho đến khi ông 59 tuổi thì số tiền thu được từ thuế vẫn còn trong Roth để thực hiện các khoản đầu tư khác.
Khoảng một thập kỷ sau khi thành lập Roth, Quốc hội đã làm cho việc biến các tài khoản thành nơi trú ẩn thuế khổng lồ trở nên dễ dàng hơn. Điều này cho phép tất cả mọi người, kể cả những người Mỹ giàu nhất lấy được số tiền mà họ đã có trong các tài khoản hưu trí truyền thống kém thuận lợi hơn và sau khi trả thuế một lần, chuyển chúng sang Roth nơi tiền của họ có thể tăng lên mà không bị kiểm soát.
Để xác định những người đã tích lũy tài sản trong các tài khoản hưu trí, ProPublica đã rà soát dữ liệu khai thuế của những người cực kỳ giàu có đối với các tài khoản IRA trị giá hơn 20 triệu đô la. Các phóng viên cũng đã kiểm tra hồ sơ của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, tài liệu tòa án và các hồ sơ khác, bao gồm một bản ghi nhớ chi tiết về sự giàu có của Thiel được đưa vào đơn xin cư trú tại New Zealand năm 2005 của ông.
Ảnh: NBC News
Trong nhóm hiếm hoi này, ProPublica nhận thấy, thuật ngữ "tài khoản hưu trí cá nhân" đã trở thành một cách gọi sai. Thay vì là cách để xây dựng một "tổ ấm" cá nhân cho những người già hưu trí, thì các tài khoản này đã biến thành phương tiện đầu tư siêu tốc được trợ cấp bởi những người nộp thuế ở Mỹ.
Ted Weschler, cấp phó của Warren Buffett tại Berkshire Hathaway, có 264,4 triệu USD trong tài khoản Roth của mình vào cuối năm 2018. Nhà quản lý quỹ phòng hộ Randall Smith, người sở hữu Alden Global Capital đã rút ruột các tờ báo trên khắp đất nước, có 252,6 triệu USD trong tài khoản của mình.
Buffett, một trong những người đàn ông giàu nhất thế giới và là người ủng hộ mạnh mẽ việc đánh thuế cao hơn đối với người giàu, cũng đang sử dụng Roth. Vào cuối năm 2018, Buffett có 20,2 triệu USD trong đó. Hồ sơ cho thấy, cựu quản lý quỹ phòng hộ của Renaissance Technologies, Robert Mercer, có 31,5 triệu USD trong Roth của mình.
Tỷ phú Warren Buffett. (Ảnh: Forbes)
ProPublica cũng đã liên hệ với nhà sáng lập và giám đốc của nhà môi giới ở California - Tom Anderson. Ông ấy cho biết là biết rõ Peter Thiel và những người sáng lập PayPal khác (sau này nhóm nhà đầu tư mạo hiểm này nổi tiếng khắp thung lũng Silicon với tên gọi "Mafia PayPal") và năm 1999 chính ông đã khuyên họ sử dụng cách này đối với hệ thống Roth IRA mới thành lập.
Peter luôn cố gắng để mức lương tối thiểu cho mình và các nhân vật chính của startup. Vì hồi đó Roth IRA có một hạn chế khác: người mở tài khoản phải có thu nhập dưới 110 nghìn USD/năm. Peter hồi đó có thu nhập khoảng 73 nghìn USD/năm. Sau nhiều năm, khi PayPal trở thành tập đoàn nhiều tỷ đô và bản thân Peter trở thành nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng, ông vẫn luôn ưu tiên đầu tư vào các doanh nghiệp có chính sách lương thưởng khiêm tốn. Theo ông, các khoản thưởng triệu đô làm cản trở các startup thực sự, vì nó làm mất đi tài nguyên quan trọng.
Trong một tuyên bố bằng văn bản, Weschler cho biết tài khoản hưu trí của ông dựa vào các khoản đầu tư được giao dịch công khai và các chiến lược có sẵn cho tất cả những người nộp thuế. Tuy nhiên, ông cho biết ông ủng hộ cải cách hệ thống.
Ông viết: "Mặc dù tôi là người hưởng lợi rất nhiều từ cơ chế IRA, nhưng cá nhân tôi không cảm thấy lá chắn thuế mà IRA của tôi mang lại cho tôi nhất thiết phải là chính sách thuế tốt. "Cuối cùng, tôi công khai ủng hộ việc sửa đổi lợi ích dành cho các tài khoản hưu trí khi chúng vượt quá một ngưỡng nhất định."
Mặc dù phạm vi và quy mô của những tài khoản như vậy chưa bao giờ được ghi nhận công khai, nhưng Quốc hội từ lâu đã biết về sự tồn tại của chúng và những khoản giảm thuế khổng lồ mà chúng đang thu được cho những người siêu này. Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ, cơ quan điều tra của Quốc hội, trong nhiều năm đã cảnh báo rằng những người Mỹ giàu có nhất đang tích lũy tài khoản hưu trí khổng lồ theo cách mà các nhà lập pháp liên bang không bao giờ có ý định duy trì.
Đồng thời, Quốc hội đã cắt giảm ngân sách của IRS nghiêm trọng đến mức khả năng ngăn chặn các hành vi lạm dụng của cơ quan này đã bị cản trở. Tiền eo hẹp đến mức vào một thời điểm trong năm 2015, cơ quan này không đủ khả năng nhập dữ liệu quan trọng về IRA từ hồ sơ thuế giấy vào hệ thống máy tính của mình.
Trong những năm qua, một số chính trị gia đã cố gắng và thất bại trong việc ngăn chặn các khoản giảm thuế mà giới siêu giàu nhận được từ IRA khổng lồ của họ.
Vào năm 2016, Thượng nghị sĩ Ron Wyden, một đảng viên Đảng Dân chủ Oregon, đã đưa ra một kế hoạch cải cách chi tiết: "Đã đến lúc phải đối mặt với thực tế rằng luật thuế của chúng ta cần có sự công bằng khi nói đến khoản tiết kiệm hưu trí và điều đó bắt đầu bằng việc cắt giảm các tài khoản Roth IRA khổng lồ được xây dựng trên tài sản từ người yêu, các giao dịch bên trong."
Vào thời điểm đó, ông nói thêm: "Các ưu đãi về thuế cho tiết kiệm hưu trí được thiết kế để giúp mọi người hỗ trợ người cao tuổi có được cuộc sống hạnh phúc chứ không phải là 'con gà đẻ trứng vàng'''.
Nhưng Wyden sớm từ bỏ đề xuất của mình bởi không có khả năng Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát sẽ thông qua nó.
Trong khi đó, Thiel's Roth ngày càng phát triển và lớn lên.
Vào cuối năm 2019, nó đã chạm mốc 5 tỷ đô la, tăng hơn 3 tỷ đô la chỉ sau ba năm và tất cả đều được miễn thuế.
Nhận được sự ủng hộ tuyệt đối của cựu Tổng thống Mỹ
Vị tỷ phú doanh nhân người Mỹ này bắt đầu nhận được sự ủng hộ của cựu Tổng thống Donal Trump từ tháng 5/2016, khi mà các ứng viên khác không có nhiều hoạt động nổi bật trong quá trình tổng tuyển cử của mình.
Ông đã giúp cựu tổng thống Mỹ vượt qua sự chỉ trích của phe đối lập về vấn đề phân biệt giới tính và nhanh chóng giành được một vị trí quan trọng tại Hội nghị Quốc gia của Đảng Cộng hòa.
Peter Thiel đã phát biểu tại Đại hội Toàn quốc của Đảng Cộng hòa vào tháng 7/2016. (Ảnh: NYT)
Tuy là một người theo trường phái chính trị cứng rắn, nhất là trong vấn đề nhập cư và chủng tộc tại nước Mỹ, nhưng ông Trump cho rằng những người nhập cư đều có tác động tiêu cực đến nước Mỹ và cần phải nhanh chóng "thanh lọc" họ.
Peter cũng rất đồng tình với quan điểm, tuy vậy điều này lại bị chính những CEO công nghệ phản đối.
Tất nhiên, các chính sách cứng rắn dưới thời Tổng thống Trump không được lòng giới công nghệ tại Thung lũng Silicon. Nhiều năm sau, các cố vấn dưới thời ông Trump cho rằng rằng chính Thiel là người đã kết nối hai bên lại với nhau và khiến cho mọi thứ trở nên dễ dàng hơn.
Cựu tổng thống Mỹ Donal Trump và Peter Thiel có mối quan hệ vô cùng thân thiết. (Ảnh: Vanity Fair)
Không chỉ vậy, vị doanh nhân còn có sức ảnh hưởng rất lớn với tư cách là một nhà đầu tư và đàm phán chuyên nghiệp. Ông lãnh đạo một nhóm có tên PayPal Mafia, mạng lưới kết nối những cá nhân sáng lập và điều hành PayPal vào cuối những năm 1990.
Nhóm này bao gồm Elon Musk, cùng với những người sáng lập LinkedIn, YouTube, và Yelp. Ngoài ra, các thành viên trong PayPal Mafia cũng từng cấp vốn cho một số nền tảng công nghệ đình đám như Facebook, Stripe, Airbnb, và Lyft.