Loại gia vị quan trọng bậc nhất thế giới từng được dùng như tiền tệ, mệnh danh là "vàng đen": Cả thế giới phụ thuộc vào Việt Nam

Hạt tiêu được mệnh danh là "vua" của các loại gia vị.

Tờ Tasting Table viết về hạt tiêu như sau: "Đây là một loại gia vị chủ lực trong ẩm thực, tồn tại trong gia đình lâu tới mức chỉ cần nghĩ về gia vị, thì người ta có thể nhớ về hạt tiêu. 

Có lẽ cứ nhìn thấy một lọ muối là người ta sẽ nhìn thấy một lọ hạt tiêu nằm ngay ngắn bên cạnh. Và mặc dù chúng ta ngày nay ngày càng tiếp cận với nhiều loại gia vị hơn, nhưng hầu như mọi công thức cho món mặn đều có thể bắt đầu với muối và hạt tiêu."

"Vàng đen"

Hạt tiêu đen đã được sử dụng trong ẩm thực Ấn Độ từ năm 2000 trước công nguyên và nhanh chóng trở nên phổ biến khắp châu Á và Trung Đông. Theo thời gian, nó đã lan tới châu Âu và châu Mỹ, len lỏi vào bàn ăn của hàng triệu người trên khắp thế giới.

Tờ Washington Post đồng ý với quan điểm trên: "Hạt tiêu có mặt ở khắp mọi nơi. Và sự hiện diện của nó thường khiến cho người ta nghĩ rằng ta cần phải cho hạt tiêu vào món này chẳng vì lý do gì cả."

Tờ Washington Post chỉ ra, tác giả John O'Connell đã viết trong cuốn sách "The Book of Spice" rằng: “Hạt tiêu ngày nay quá phổ biến, được sử dụng rộng rãi và bừa bãi. Trong khi đó, hạt tiêu đen từng là một loại thực phẩm quý hiếm và đắt tiền. Vào thời Trung cổ, người ta có thể thuê nhà và lấy vợ bằng hạt tiêu." Và tất nhiên, vào thời kì đỉnh cao như vậy, tiêu đen có giá trị như vàng. Vậy nên nhiều người còn ví von nó là "vàng đen".

Theo Bách khoa toàn thư về lịch sử thế giới, khi thành Rome bị người Visigoth chiếm giữ vào khoảng năm 410 sau Công nguyên, người La Mã đã trả 3.000 pound hạt tiêu đen làm tiền chuộc, cùng với 5.000 pound vàng và 30.000 pound bạc.

"Thứ bột màu xám được tìm thấy trong các gói giấy hoặc các bình xay tiêu trong mọi gian bếp có thể khiến câu chuyện kể trên nghe xa vời. Nhưng "thế giới hạt tiêu" xứng đáng được chú ý và quý trọng bởi sự bùng nổ trong vị giác mà loại gia vị này mang lại," tờ Washington Post khẳng định.

"Vua" của mọi gia vị

Ngoài công dụng tạo vị cay và mùi thơm cho món ăn, hạt tiêu còn được coi là một vị thuốc đông y với tác dụng trừ hàn, trị đau bụng, lạnh bụng.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra ăn một lượng hạt tiêu vừa đủ sẽ giúp ăn ngon miệng hơn, hạn chế tình trạng chán ăn, kích thích dạ dày và thúc đẩy quá trình tiêu hóa. Tiêu đen còn có công dụng cải thiện tâm trạng, duy trì vóc dáng.

Bên cạnh đó, sự thay đổi thời tiết và ô nhiễm không khí hiện nay đã khiến các ca bệnh cúm ngày càng gia tăng, khiến hệ thống miễn dịch phải làm việc hết công suất. Bệnh tật thường xuyên, vết thương chậm lành, các triệu chứng cảm lạnh tái phát đều là những dấu hiệu của hệ thống miễn dịch suy yếu. Mặc dù thuốc đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi, nhưng phải lưu ý thêm rằng, hạt tiêu là một loại gia vị tăng cường khả năng miễn dịch khá tốt.

Với nhiều công dụng đối với vị giác và sức khỏe, hạt tiêu xứng đáng được mệnh là "vua" của mọi loại gia vị.

Phụ thuộc vào Việt Nam

Việt Nam luôn tự hào là nước sản xuất và xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất thế giới.

Năm 2022, nhu cầu tiêu thụ hạt tiêu toàn cầu giảm do lạm phát tăng cao và những chích sách chống dịch Covid-19. Mặc dù vậy, giá hạt tiêu năm 2022 cao hơn so với năm 2021 dẫn đến trị giá nhập khẩu từ nhiều thị trường tăng.

Cả năm 2022, Việt Nam xuất khẩu khoảng 220.000 tấn tiêu, với kim ngạch đạt 963 triệu USD, chiếm 55% tổng sản lượng hồ tiêu trên toàn thế giới.

Ngoài xuất khẩu, doanh nghiệp Việt Nam còn nhập khẩu hồ tiêu từ các quốc gia khác như Brazil, Indonesia... về gia công, chế biến và xuất khẩu với giá trị cao hơn. Từ đầu năm đến hết tháng 11/2022, Việt Nam đã nhập khẩu 34.273 tấn, tăng 48,9% so với cùng kỳ.

Giống như cây cà phê, hạt tiêu chỉ có thể phát triển mạnh ở vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm. Tasting Table nhận định, thế giới dựa vào các quốc gia như Việt Nam để nuôi dưỡng nỗi "ám ảnh" đối với tiêu đen trong mọi bữa ăn của họ.