Một thiết kế tồn tại 25 năm trên laptop sắp được thay thế, tối đa hóa sức mạnh cho laptop nhỏ gọn

25 năm trước, module SO-DIMM đã được tổ chức JEDEC – Hiệp hội các nhà sản xuất bộ nhớ rắn – biến thành tiêu chuẩn cho các loại RAM dùng trên những thiết bị nhỏ gọn như laptop. Nhưng "tiệc vui cũng đến lúc tàn" khi một thành viên JEDEC và là kỹ sư cấp cao của Dell, Tom Schnell, cho biết tổ chức đang trong quá trình thiết lập thông số mới để thay thế cho module SO-DIMM đã nhiều năm tuổi này.

Thông thường trên máy tính desktop hay laptop, người dùng chỉ nói đến dung lượng bộ nhớ RAM như một tiêu chuẩn để đánh giá cấu hình thiết bị mà không để ý đến một chi tiết cho thấy sự khác biệt giữa 2 loại RAM này – đó là module kết nối RAM với bảng mạch chủ - còn gọi là DIMM dành cho RAM desktop và SO-DIMM đối với RAM laptop.

Module DIMM (Dual In-line Memory Module) cho thanh RAM desktop hay SO-DIMM (Small Outline Dual In-line Memory Module) dành cho RAM laptop là các bảng mạch điện dài nhỏ hẹp, với một dải dài các kết nối bằng chân kim loại giúp truyền dữ liệu giữa các chip nhớ RAM với bảng mạch máy tính.

Năm ngoái, ông Schnell và hãng Dell đã tạo ra thiết kế CAMM – hay Compression Attached Memory Module – dành cho thiết bị của hãng. Chuẩn CAMM của JEDEC vẫn sẽ dựa trên thiết kế CAMM của Dell nhưng được chỉnh sửa một chút để có thể áp dụng cho các hãng khác. Cho dù việc áp dụng một chuẩn phần cứng mới thường gặp nhiều khó khăn và chậm chạp, nhưng dường như JEDEC đang làm nó trở nên dễ dàng hơn.

Ông Schnell cho biết, việc chấp nhận chuẩn CAMM mới đang diễn ra khá suôn sẻ đối với khoảng 20 công ty trong Hiệp hội bỏ phiếu thông qua nó. Ông Schnell không cho biết tên các công ty này, nhưng hiện tại Hiệp hội này bao gồm hàng loạt nhà cung cấp, từ bộ xử lý SoC, cổng kết nối, OEM – các khía cạnh khác nhau của lĩnh vực sản xuất chip nhớ - với khoảng 332 công ty khác nhau, từ Apple cho đến ZTE …

Khác biệt của CAMM so với SO-DIMM

Ưu điểm lớn nhất của CAMM so với SO-DIMM nằm ở việc mật độ bộ nhớ cao gấp nhiều lần, đồng thời mang lại tốc độ truyền dữ liệu cao hơn nhiều so với giới hạn hiện tại 6400 MT/s (megatransfers/ giây) của SO-DIMM.

Mật độ bộ nhớ cao cho phép 1 thanh RAM dạng CAMM có thể có dung lượng đến 128GB, đồng thời giúp loại bỏ nhu cầu cắm 2 thanh RAM để gia tăng dung lượng RAM như hiện tại. Do vậy với cùng dung lượng RAM cao như trên, một thanh RAM dạng CAMM có thể mỏng hơn đến 57% so với dạng SO-DIMM, giúp các nhà sản xuất máy tính tạo ra các laptop ngày càng mỏng hơn, nhưng vẫn có dung lượng RAM và hiệu năng cao hơn.

Không gian tiết kiệm được do chuyển sang dùng CAMM có thể giúp các nhà sản xuất giảm được độ dày laptop, hoặc trang bị thêm ống tản nhiệt hoặc thậm chí dành cho các linh kiện khác như SSD M2 NVMe cũng như module WLAN nếu cần.

Tuy vậy thiết kế của CAMM cũng chứa một nhược điểm là nó khiến việc nâng cấp RAM trở nên khó khăn hơn so với SO-DIMM. Với việc kéo dài cạnh kết nối với bảng mạch và có diện tích lớn hơn, nhiều khả năng các laptop chỉ đủ không gian bên trong cho một thanh RAM dạng CAMM thay vì trang bị 2 khe cắm như dạng SO-DIMM hiện tại. Điều này nghĩa là nếu muốn nâng cấp, người dùng buộc phải thay thế thanh RAM cũ bằng thanh RAM mới dung lượng cao hơn, thay vì lắp thêm để mở rộng dung lượng.

Tương lai nào cho CAMM?

Trong khi thông số tiêu chuẩn cho CAMM vẫn đang được thiết lập, ông Schnell cho biết về một số tiềm năng đối với việc ứng dụng thiết kế mới để thay thế cho chuẩn SO-DIMM. Trước mắt, ứng dụng rõ ràng nhất là mở đường cho việc nâng cấp lên DDR6 – với tốc độ và băng thông cao hơn so với DDR5 hiện nay – hơn thế nữa, CAMM còn mở đường cho việc ra mắt RAM LPDDR6 như một module có thể thay thế.

LPDDR6 – hay loại RAM low-power DDR – thường được trang bị trên các laptop mỏng nhẹ cũng như điện thoại để tiết kiệm năng lượng. Tuy vậy, chúng thường được hàn chết trên thiết bị thay vì có thể thay thế như RAM thông thường.

Hiện tại, khi JEDEC vẫn chưa thiết lập được thông số chuẩn cho CAMM, các thanh RAM dùng thiết kế này mới chỉ xuất hiện trên 2 dòng laptop của Dell là Dell Precision 7670 và 7770. Được thiết kế cho khách hàng doanh nghiệp, các thiết bị này có giá không hề rẻ khi lên tới 3.300 USD và 4.100 USD.

Ngay cả khi thông số tiêu chuẩn được thiết lập, vẫn cần thêm một thời gian nữa để các nhà sản xuất thiết kế lại bảng mạch cũng như hình dạng laptop để phục vụ cho việc nâng cấp phần cứng mới. Dù sao đi nữa, với việc JEDEC chấp thuận CAMM, tương lai đó có thể đang tiến đến gần hơn bao giờ hết.