Sáng 25/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.
Trình bày tờ trình dự án Luật, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Huy Tiến cho biết, việc xây dựng Luật nhằm thể chế hóa các chủ trương của Đảng liên quan đến tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân tại Nghị quyết số 18-NQ/TW, Kết luận số 126-KL/TW, Kết luận số 127-KL/TW, Kết luận số 136-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị quyết số 60-NQ/TW, ngày 12/4/2025 Hội nghị lần thứ 11 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII nhằm sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân các cấp.
"Lần sửa đổi này chỉ sửa đổi các quy định liên quan đến tổ chức bộ máy mới", ông Nguyễn Huy Tiến cho hay.
Theo đó, hệ thống Viện kiểm sát nhân dân được tổ chức, sắp xếp lại gồm Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân khu vực, Viện kiểm sát quân sự các cấp. Dự thảo luật quy định bộ máy Viện kiểm sát nhân dân từ mô hình 4 cấp (cấp tối cao, cấp cao, cấp tỉnh, cấp huyện) thành 3 cấp (tối cao, cấp tỉnh và khu vực).
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN
Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban tán thành với dự thảo luật và đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định liên quan trong Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân hiện hành nhằm thực hiện đầy đủ yêu cầu của Đảng về hệ thống Viện kiểm sát nhân dân có 3 cấp, kết thúc hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân cấp cao và Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện.
Về việc Dự thảo luật sửa đổi, bổ sung luật hiện hành theo hướng nâng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao tối đa từ 19 người thành 27 người, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị cân nhắc thận trọng, kỹ lưỡng vì chưa phù hợp với chủ trương xuyên suốt của Đảng về tinh gọn bộ máy, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tránh dồn án lên cấp trên, nhất là dồn án lên cấp trung ương… Do đây là vấn đề quan trọng, liên quan đến chủ trương của Đảng, Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao thuộc diện Ban Bí thư quản lý (hưởng phụ cấp chức vụ 1,25), vì vậy phải báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền về số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
Thảo luận tại phiên họp, Phó Chủ nhiệm thường trực Ủy ban Dân nguyện – Giám sát Lê Thị Nga bày tỏ cơ bản đồng tình tăng số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao vì cho rằng khối lượng công việc ở cấp này khá lớn, dù vậy, cần báo cáo xin ý kiến của cấp có thẩm quyền.
Tuy nhiên, theo ông Hoàng Thanh Tùng, 3 dự án luật liên quan là Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Tổ chức Toà án nhân dân, Tổ chức Cơ quan điều tra hình sự được thảo luận kỹ lưỡng và thấy rằng nguyên tắc phải đồng bộ với nhau.
Về thẩm quyền, dự kiến quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập Viện kiểm sát nhân dân khu vực, đồng bộ với đó là thẩm quyền theo lãnh thổ, tương tự với Toà án nhân dân khu vực. Trong quá trình chuẩn bị để thành lập thì tòa án và Viện kiểm sát phải thống nhất địa hạt khu vực để đảm bảo đồng bộ, từ nơi đặt trụ sở tới các vấn đề liên quan.
Song, dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự có cách tiếp cận khác, không quy định cụ thể mà giao Bộ trưởng Bộ Công an và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định tổ chức bộ máy cụ thể của cơ quan điều tra trong Công an nhân dân và Quân đội nhân dân.
Theo ông Hoàng Thanh Tùng, cũng có ý kiến đề nghị cân nhắc, trong bước chuyển tiếp khi sắp xếp tổ chức bộ máy lần này thì giữ thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành lập tòa án, Viện kiểm sát khu vực hay giao cho Chánh án Toà án nhân dân tối cao và Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định việc thành lập ở khu vực và địa hạt để linh hoạt, chủ động, giảm tải công việc cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá hồ sơ đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 9 tới đây theo quy trình thủ tục rút gọn tại một kỳ họp. Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí phạm vi sửa đổi đó là chỉ tập trung sửa đổi các quy định liên quan đến sắp xếp, tinh gọn bộ máy của Viện kiểm sát nhân dân nhằm thể chế hóa các nghị quyết, kết luận của Đảng.
Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội xem xét thông qua các luật tổ chức các cơ quan tư pháp, luật tố tụng nên phải phối hợp chặt chẽ, nghiên cứu đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật. Nội dung này cần được bố trí thảo luận gần nhau trong chương trình nghị sự.
Về bổ sung Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản ủng hộ, đề nghị Viện kiểm sát nhân dân tối cao báo cáo xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền.