Tranh cãi giới tính ở môn quyền anh Olympic: Đâu là sự thật?

Những vấn đề cực kỳ phức tạp, về cơ bản là chưa có cách giải quyết, đã bị san phẳng trong cơn thịnh nộ của dư luận về việc ban tổ chức Olympic Paris đưa hai võ sĩ Lin Yu Ting và Imane Khelif vào thi đấu ở bộ môn quyền anh nữ.

Lin Yu Ting không phải là một phụ nữ chuyển giới. Lin Yu Ting cũng không phải là nam và chưa bao giờ can thiệp để thay đổi bản dạng giới tính của mình. Lin Yu Ting sinh ra là một bé gái vào 28 năm trước. Cô là một vận động viên thi đấu theo giới tính trong giấy khai sinh là nữ. Tại Đài Loan, nơi Lin Yu Ting sinh ra, giấy khai sinh của cô bắt đầu bằng số 2, nghĩa là nhìn vào giấy tờ, đủ biết rằng người này sinh ra là gái.

Lin Yu Ting là một võ sĩ quyền anh thi đấu chuyên nghiệp, được kính trọng tại quê nhà bởi những thành tích mà cô đạt được trong suốt nhiều năm phấn đấu. Mọi thứ không có gì biến động cho tới một năm trước. Tại Giải vô địch quyền anh thế giới tổ chức vào tháng 3/2023, Lin Yu Ting đã phải tham gia vào đợt xét nghiệm do phòng xét nghiệm độc lập của Hiệp hội quyền anh thế giới (IBA) tiến hành. Theo công bố của IBA, xét nghiệm của Lin Yu Ting "cho thấy sự hiện diện của đủ nhiễm sắc thể nam", nên vận động viên này không đáp ứng được tiêu chuẩn thi đấu ở nội dung quyền anh nữ. Họ tước huy chương đồng hạng dưới 57kg của Lin và loại cô khỏi giải.

Kết quả xét nghiệm mà IBA công bố dường như xảy ra thường xuyên hơn trong thể thao đỉnh cao. Điều tương tự xảy đến với vận động viên điền kinh người Namibia là Christine Mboma. Christine Mboma lớn lên như một cô gái bình thường, thấy mình chạy tốt, tham gia thi đấu và rồi trước Thế vận hội Tokyo, xét nghiệm của cô cho thấy lượng testosterone cao, không thể sinh con và sẽ sống chung với tình trạng chưa từng biết đến này. Christine Mboma thi đấu và giành HCB nội dung 200m nữ tại Olympic Tokyo nhưng sau đó bị Liên đoàn điền kinh thế giới cấm thi đấu. Lệnh cấm hiện nay đã được gỡ bỏ.

Lin Yu Ting có phải giống như Christine Mboma? Không ai biết liệu Lin Yu Ting có phải là vận động viên DSD mà thể thao chuyên nghiệp gọi hay không, nghĩa là một người có cấu trúc sinh học khác biệt, có thể mang lại một số lợi thế nhất định về thành tích thi đấu thể thao. Chỉ có một điều thực sự rõ ràng. Mọi chuyện rất khó khăn đối với Lin và võ sĩ người Algeria Imane Khelif, người có kết quả tương tự trong một bài kiểm tra do IBA thực hiện.

Cả hai đều đấu quyền Anh mà không có sự cố nào ở Tokyo. Cả hai đều đã thi đấu nhiều năm ở cấp độ này.

Imane Khelif có một câu chuyện tương tự. Cô sinh ra và lớn lên là phụ nữ. Cô không dùng doping và không cố gắng khẳng định bản dạng giới tính mới. Cô đến từ Algeria, một nước Hồi giáo, nơi cấm đồng tính luyến ái, nơi không có văn hóa LGBTQ+, mạng lưới hỗ trợ hoặc bất kỳ nền văn hóa tiến bộ nào về các vấn đề như vậy. Theo bất kỳ thước đo khách quan nào, những gì đang xảy ra ở Olympic Paris là tình huống đáng kinh ngạc đối với một phụ nữ Algeria 25 tuổi. Làm thế nào để xử lý hoặc giải quyết vấn đề này?

Trách nhiệm của IOC

Đây có phải là vấn đề chuyển giới không? Rất nhiều người đã đặt ra câu hỏi như vậy. Thực tế, đây là vấn đề về thể thao.

Sẽ rất khó khăn khi để những người đã trải qua tuổi dậy thì có lượng testosterone cao trong cơ thể thi đấu các sự kiện thể thao với những người không như vậy. Đây là những vấn đề cực kỳ phức tạp và về cơ bản là chưa thể giải quyết được. Nó đòi hỏi sự quan tâm, góp sức từ nhiều phía và chỉ có thể tiến triển khi có sự tin tưởng và tôn trọng, không chỉ trích và đổ lỗi, và trên hết là phải hoàn toàn rõ ràng.

Để mọi chuyện trở nên lùm xùm như hiện tại, lỗi có phải nằm ở IBA? Khi một vận động viên không vượt qua bài kiểm tra liên quan chất cấm hoặc giới tính, thông tin chi tiết về quá trình và kết quả xét nghiệm sẽ được công bố. Nhưng IBA khi được yêu cầu cung cấp thông tin, họ chỉ thông báo "không có bình luận nào thêm" để đưa ra. Cáo buộc chống lại hai võ sĩ hầu hết dựa vào tuyên bố duy nhất trên Telegram của Chủ tịch IBA Umar Krevlev, nói rằng "đã chứng minh được Lin và Khelif có nhiễm sắc thể XY".

Về phía IOC, ngay từ đầu, họ không xây dựng chính sách phù hợp, kế hoạch hay quy định rõ ràng cho các vận động viên. Khi sự việc xảy ra, giữa làn sóng chỉ trích và đám đông không ngừng bàn tán về sự việc, IOC không có động thái cụ thể để bảo vệ các vận động viên. Chủ tịch IOC, Thomas Bach, chỉ hy vọng rằng mọi chuyện sẽ qua đi. "Chúng ta có hai võ sĩ được sinh ra là phụ nữ, nuôi dạy như một phụ nữ, có hộ chiếu phụ nữ và đã thi đấu nhiều năm với tư cách phụ nữ. Không có bất kỳ nghi ngờ nào về việc họ là phụ nữ", đó là tất cả những gì ông nói.

Imane Khelif đã giành quyền vào chung kết hạng cân 66kg. Nhưng sự thật, cô không phải là võ sĩ bất khả chiến bại. Theo Boxrec, Khelif thắng 43 và thua 9 trận, trong khi Lin thắng 41 và thua 15 tính đến hôm qua.

Cẩm Oanh