“Đừng quên thế giới thứ ba”
Nhạc sĩ/ca sĩ/nhà hoạt động xã hội huyền thoại Harry Bellafonte chính là cha đẻ của ý tưởng We Are The World. Ý tưởng này bắt nguồn khi siêu nhóm, gồm những nghệ sĩ nổi tiếng của Anh, chung tay nhau hát Do They Know It’s Christmas? để gây quỹ giúp đỡ những nạn nhân của trận đói kéo dài 2 năm lịch sử tại Ethiopia. “Cần phải có một ý tưởng tương tự với các nghệ sĩ Mỹ”, Harry Bellafonte nhớ lại. “Nếu nạn đói ấy xảy ra ở châu Âu, có lẽ cả thế giới sẽ để mắt nhưng điều ấy lại không xảy ra tại châu Phi. Chúng ta đừng quên thế giới thứ ba, những quốc gia đang oằn mình trong hạn hán, chiến tranh, bệnh tật và đói khổ. Không giúp họ bây giờ, một ngày nào đó chính chúng ta sẽ phải trả giá”.
Ý tưởng lên khuôn, Harry Bellafonte cùng đồng sự, Ken Kragen (một người gây quỹ nổi tiếng trong làng giải trí) quyết định mời Lionel Richie và Kenny Rogers, 2 nhạc sĩ đang nổi nhất lúc ấy, tham gia cùng. Theo kế hoạch ban đầu, Richie sẽ có nhiệm vụ sáng tác và mời nghệ sĩ biểu diễn. Việc sản xuất được giao cho nhạc sĩ nổi tiếng của Hãng Motown, Quincy Jones.
Đúng ra nhiệm vụ sáng tác We Are The World lúc đầu thuộc về Lionel Richie và ca sĩ mù Stevie Wonder nhưng vì Wonder lúc đó quá bận rộn nên Richie mời Michael Jackson, người đang trở thành ngôi sao sáng nhất khi album ngoại hạng, Thriller, vừa được phát hành và thành công vang dội.
Sự kết hợp với Michael Jackson cuối cùng đã trở thành dấu ấn quan trọng nhất của We Are The World. Jackson cùng Richie bắt đầu sáng tác ca khúc ở Hayvenhurst, trong ngôi nhà của gia đình Jackson tại Encino (Mỹ). Trong suốt một tuần, cả hai người đêm nào cũng thức trắng. Họ ý thức rằng cần phải viết một ca khúc vừa dễ hát và dễ nhớ và quan trọng nhất phải có tính toàn cầu cho nên cả hai tìm cảm hứng từ những bản quốc ca của Mỹ, Anh, Đức và Nga.
Ngày 20/1/1985, 7 tuần sau khi Do They Know It’s Christmas? phát hành thì We Are The World chính thức ra đời, và ngay hôm sau, đêm 21/1/1985 Richie và Jackson bước vào phòng thu Lion Share của Kenny Rogers nằm trên đại lộ Beverly để thu bản demo đầu tiên. Sau khi thu xong, nhạc sĩ Quincy Jones đánh bản demo ra thành 46 băng cassette để gửi cho các nghệ sĩ tham gia vào dự án này tham khảo.
Thomas Bahler, người được giao nhiệm vụ kết nối các nghệ sĩ tham gia dự án nhớ lại rằng đây là công việc khó khăn trên đời mà ông từng làm. “Tôi đã hỏi rất kỹ Quincy Jones rằng làm sao có thể nhét 50 nghệ sĩ nổi tiếng nhất nước Mỹ vào chung một phòng thu âm mà không để điều gì xảy ra? Ai đứng ở đâu, ai hát đoạn nào, phối giọng ra sao? Việc này chẳng khác nào nhét quả dưa hấu vào một chai nước ngọt”, Thomas nhớ lại và ông không thể nghĩ rằng mọi thứ cuối cùng đều tốt đẹp mà không phải là cơn ác mộng như ông đã hình dung.
“Phải nhét được quả dưa vào lon nước ngọt”
Nhiệm vụ khó nhất của dự án này là làm sao để đưa cả 50 giọng ca nổi tiếng nhất nước Mỹ vào bài hát mà không làm ai phật lòng. Nhà sản xuất Quincy Jones cùng các đồng sự nghĩ nát óc. “Khó cũng phải làm, phải nhét được quả dưa vào lon nước ngọt đó”, Quincy nhấn mạnh. Tối hôm đó, Lionel Richie tổ chức một cuộc họp ngay tại phòng thu để đề ra các phương án, ai đứng chỗ nào, ai hát ra sao, người nào sẽ lĩnh xướng phần điệp khúc, ai mở đầu, ai hát đoạn lên tông… Cùng với đó, các nhân viên an ninh được căn dặn phải canh chừng tối đa vào tối 28/1 bởi những người như Prince, Michael Jackson hay Bob Dylan “lái xe tới và thấy một đám đông tập trung trước cửa phòng thu, họ sẽ chẳng bao giờ bước vào”, Quincy Jones nhấn mạnh.
Nhưng 50 người đã bước vào phòng thu A&M Recording vào tối 28/1, chỉ thiếu mỗi Prince mà sau này nhiều giai thoại nói rằng vì anh đòi hỏi phải nới thêm phần biểu diễn nên Quincy Jones đã từ chối. Cần nhấn mạnh rằng, những nghệ sĩ này cũng vừa tham dự lễ trao giải âm nhạc Mỹ tối hôm ấy và họ kéo hết về đây để ghi âm. Một dòng chữ nhỏ được dán ngay trước cửa phòng thu: “Xin hãy xem lại cái tôi của mình trước khi bước vào”. Các nghệ sĩ hiểu rằng, họ đến đây không phải vì danh tiếng hơn thua.
Lần lượt, từ Michael Jackson cho đến Ray Charles, Billy Joel, Diana Ross, Cyndi Lauper, Bruce Springsteen, Smokey Robinson... rồi Bob Dylan, Diana Ross…, tất cả sẽ hát điệp khúc trước và sau đó sẽ đến phần biểu diễn của những người solo. Không khí diễn ra rất vui vẻ. Các đoạn đơn ca của ca khúc được thu âm suôn sẻ mà không gặp bất cứ vấn đề gì. Bản thu hoàn chỉnh của We Are The World được hoàn thành lúc 8 giờ sáng hôm sau.
Có rất nhiều câu chuyện phòng thu được kể lại sau này như Stevie Wonder đã hài hước ra sao, các nghệ sĩ đã tranh luận thế nào để cho ra được phần lời ý nghĩa nhất, tất cả cùng nhau truyền bản nhạc để cùng ký tên kỷ niệm… Và cuối cùng, quả dưa đã lọt vừa lon nước ngọt. Một dự án huyền thoại đã chính thức trình làng.
8h sáng hôm sau, khi mọi người đã về hết, chỉ còn lại mỗi Quincy Jones cùng Diana Ross và 2 cộng sự ra về sau cùng. Bỗng Quincy nghe tiếng Diana khóc nấc. “Trời đất, có chuyện gì thế bạn của tôi?”, Quincy hỏi với giọng đầy lo lắng “Tôi thật sự chẳng muốn khoảnh khắc này trôi qua tí nào”, Diana trả lời nghẹn ngào. Tất cả cùng đứng sững. Sau này Quincy kể lại, đối với ông, đó là khoảnh khắc xúc động nhất của dự án.
We Are The World chính thức phát hành vào ngày 7/3/1985 và nhanh chóng đứng đầu các bảng xếp hạng trên khắp thế giới và trở thành đĩa đơn pop của Mỹ bán nhanh nhất trong lịch sử. Ca khúc này nhận được rất nhiều giải thưởng, bao gồm ba giải Grammy, một giải thưởng âm nhạc Mỹ và một giải Sự lựa chọn của công chúng. Kèm theo nó là một MV cũng gây sốt không kém.
Tính đến nay We Are The World đã quyên góp được trên 63 triệu USD cho các chương trình hỗ trợ nhân đạo ở châu Phi và Mỹ và nó vẫn tiếp tục nhận được sự ủng hộ của nhiều quốc gia.
Nguyên Minh
Thể thao & Văn hóa Cuối tuần
Tags